Nog meer God in de klas
Ja, u leest het goed. Dit is een pleidooi voor meer godsdienst in de klas. Waarom? Op een mbo gaf ik eens een gastles religie. Het was rustig in de klas, het voelde veilig. Maar. Na 15 minuten openhartige gesprekken sloeg de stemming om. Er werd geschreeuwd en geruzied, tafels werden ruw verschoven en studenten verlieten briesend de klas. Waaruit tenminste één conclusie getrokken kon worden (naast mijn eigen onvermogen om het gesprek in goede banen te leiden): dit onderwerp fokt deze jonge mensen op. Waarom?
‘Niet gelovig, wel spiritueel’ noemen Nederlanders zichzelf. Charles Taylor noemt het een ‘ethiek van de authenticiteit’, waarin de mens op zoek gaat ‘naar zichzelf, naar spirituele heelheid en diepte’. Minder instituut; meer spiritualiteit, om het populair te zeggen. Want ook al is geïnstitutionaliseerde religie in Nederland over de hele linie afgebrokkeld, we leven tegelijkertijd in een wereld waarin religie en spiritualiteit een ongelofelijk belangrijke rol spelen.
En deze jongeren? Meer dan de helft van de Nederlanders is niet aangesloten bij een kerkelijke gezindte. Jongeren van 18 tot 25 jaar zijn het minst betrokken bij een religieuze groepering. Slechts 16 % van de Nederlandse bevolking gaat regelmatig naar een religieuze dienst. In 1971 was dat nog 37 %. En hoewel deze statistieken van het CBS een afname laten zien van ‘belonging’, zeggen ze niet zoveel over ‘believing’.
De emotionele reactie van de studenten liet mij zien dat ‘God-het geloof-religie’ deze jongeren ergens raakt. En dan heb ik het niet over de instituten en de dogma’s. Ik heb het over de gevoelde urgentie om je tot iets te verhouden. Een betekenis te kunnen geven aan dit leven. Zo logisch, want het is lastig koers houden zonder de kaders van een geloof, levensbeschouwing of ideologie. Want hoe moet je leven? Hoe ga je om met pech en tegenslag? Wat als je ontdekt dat geluk niet altijd* maakbaar is? Psychiaters als Dirk de Wachter vullen zalen en schrijven er boeken vol over.
Als docent leren we onze studenten vakkennis, taal en rekenen, maar het belangrijkste laten we liggen. Ik pleit er voor om binnen het onderwijscurriculum structureel aandacht te besteden aan zingevingssystemen in zijn algemeenheid en religieuze systemen specifiek. Op elk onderwijsniveau. Religie is, alle secularisatietheorieën ten spijt, zo’n fundamenteel onderdeel van de moderne samenleving en de mens als individu gebleven, dat het überhaupt onbegrijpelijk is dat het níet is ingebed in het onderwijs. For God’s sake, studenten snakken er naar.
Dit artikel is een ingekorte versie van ‘Meer God in de Klas’, verschenen in mbo vakblad Profiel Actueel, december 2020.
